සේවකයා සතුටු කිරීම නොහොත් සේවක ප්‍රසාදය දිනගනිම.

• ·         සේවකයන්ගේ අතෘප්තිකරභාවය
• ·         සන්නිවේදන ජාල බිඳවැටිම
• ·         සේවකයන් අතර ආකල්ප ගැටළු

අද පවත්නා ව්‍යාපාර  මුහුනදෙන සේව්‍ය  සේවක සබඳතා බිඳදැමීමට සමත් ඉහත කරුණු දෙස හොදින් නිරීක්ෂණය කරන්න. සෑම මානව සම්පත් කළමනාකරුවකු විසින්ම අද පිලිතුරු සොයන්නේ ඉහත ගැටලු නිරාකරණය කරගැනීමට වේ. මේ සියල්ලම පිලිතුරු ලැබේ නම් ඔබේ ගැටලුව සම්පූර්ණයෙන් නිරාකරණය වී සේවක ප්‍රසාදය දිනාගැනීමට හැකිවේ.

වර්තමානයේ තම සේවක සම්පත් කෙරෙහි ඇතිකර ගතයුතුයැයි හඳුනාගත් නැවුම් දර්ශනයක් වේ. එනම් සේවකයා අභ්‍යන්තර පාරිභෝගිකයකු ලෙස දැකීමය.  තෘප්තිමත් වූ පාරිභෝගිකයා යනු සෑම විටකම තමා අපේක්ෂිත මට්ටමට වඩා යමක් ලබාගෙන තෘප්තිමත් වන්නෙකි. එසේනම් සේවකයාටද එලෙස ඔහු බලාපොරොත්තුවන දෙයට වඩා වැඩියමක් ලබාදී තෘප්තිමත් කලයුතුය. සේවකයා හොදින් නිරීක්ෂණය කිරීමෙන් සේවක අපේක්ෂා හඳුනාගත හැකිය. පසුව සේවකයා ඒ පිලිබඳව ඉල්ලීම් කිරිමට ප්‍රථමයෙන් ඒ පිළිබඳව ඔහු තෘප්තිමත් කිරීමට කළමනාකරුවන් වගබලාගත යුතුය.

පහතින් දැක්වෙනුයේ ඔබ ඔබේ සේවකයාගේ තෘප්තිය ඇතිකිරීමට යාමේදී පිළිපැදිය යුතු වැදගත් පියවර කිහිපයකි.

පළමුව ඔබ කළයුත්තේ ඔබේ සේවකයාට අවශ්‍ය කුමක්ද යන්න වටහා ගැනීමය. නිශ්චිතව නොහැකිවූවත් ආසන්නවම අනුමාන කල යුතුමය. දෙවනුව ඔබට ඔහුගේ අවශ්‍යතාව කරා පහසුවෙන් පියවර තැබිය හැක්කේ කෙසේද යන්න නිගමනය කලයුතුය. ඔබට පහසුවෙන් කලහැකි ඉතා කුඩා දෙයක් ඉතාවිශාල වෙනසකට මුලපිරීමක් වියහැක. එබැවින් සැමවිටම නිවැරදි මාර්ගය තෝරා ගැනීමට උත්සුකවීම ප්‍රධානියා වශයෙන් ඔබේ යුතුකම වේ.

තෙවැනුව ඔබ තීරණවලට එළඹීමට මත්තෙන් සේවකයාගේ පාර්ශවයෙන් සිතිය යුතුය, එනම් ප්‍රධානියා වශයෙන් සේවක තෘප්තිය නැංවීමට යොමුවන දෙයක් , සේවකයාගේ පාර්ශවයෙන් සිතා එය සේවකයාට වැදගත් වේද? නැද්ද? යන්න තීරණය කලයුතුය. එවිට ඔබ සත්‍යවශයෙන්ම එය අවශ්‍ය දෙයක් යැයි තහවුරු කරගතහොත් නොපසුබටව එය ඉටුකරන්න.

සිදුකරන්නා වූ සෑම උත්සාහයක්ම ඔබේ සේවකයාගේ යහපත හා තෘප්තිය උදෙසා සිදුකරන්නක් බවට ඔබ ඔහුට ඒත්තු ගැන්විය යුතුය. එවිට ඔබ සහ සේවකයා අතර බැදීම තහවුරු වී විශ්වාසයක් ගොඩනැගේ , එතුලින් ඔබ අපේක්ෂා කරන මට්ටමට ළඟාවීමට පහසුවක් වේ.

හැකි සෑම අවස්ථාවකදීම ඔබ ඔබේ සේවකයා , එනම් අභ්‍යන්තර  පාරිභෝගිකයාගෙන් ප්‍රතිපෝෂණයක් ලබාගත යුතුය. එනම් ඔහුගේ අදහස් ඔබ තුලට ගත යුතුය. ඔබ සිතන ආකාරයට අපට වැරදී ඇත්තේ කොතනද? , අපිට එය මඟහරවා ගෙන වර්ධනීය ත්ත්වාකට යා හැක්කේ කෙසේද? අපි අපේක්ෂිත මට්ටම ඉක්මවා අපට ඉදිරියට යා හැක්කෙ කෙසේද? ඔබ් සිතන ආකාරයට නිවැරදි තීරණය කුමක්ද? .... මෙවැනි ප්‍රශ්න ඔබ තුලින් සේවකයා වෙත යොමුවිය යුතුය. එතුලින් ඔබට ඔහුගෙන් ප්‍රතිපෝෂණයක් ලබාගතහැකි මෙන්ම ඔහුට ඔහු ආයතනය තුල වැදගත් චරිතයක් යැයි ස්වයං තෘප්තියක් ඇතිකිරීමටද හැකියාවක් ලැබේ.

ලබාගන්න වූ ප්‍රතිපෝෂණයන්ගෙන් පසු ඔබ ඔබ නිහඬව සිටින්නේද යන්න ඔබම තීරණය කලයුතුය. ඔබ නිහඬව සිටීනම් ඔබේ අරමුණ සාක්ෂාත් වීමට් ඉඩක් නැති බව මතකතබා ගත යුතුය. අවම වශයෙන් ඔබේ සේවකයා ඔබට ලබාදුන් ප්‍රතිපෝෂණ මත පදනම්ව එකදු නිවැරදි තීරණයක් හෝ ගතයුතුය. ඒවායෙන් අවම වශයෙන් එකක් හෝ නිවැරදි තීරණයක් හෝ යෝජනාවක් තිබිය යුතුමය. මන්දයත් ඔබේ සේවකයා ඔහු මුග්ධයකු හෝ  ආයතනයට ආදරය නොකරන්නකු බවට පෙන්වීමට ඔහුගේ ප්‍රතිචාර තුලින් උත්සාහ නොදරන බැවිනි.

මෙසේ ඔබට සෑම දිනකම එකම ආකාරයට සේවකයා තෘප්තිමත් කලනොහැකි වේ . එනම් අද භාවිතා කරන ක්‍රමවේදය හෙටට නොගැලපෙන නිසාවෙනි. ඔබ  සැබැවින්ම ඔබ්බේ සේවකයාගේ ආකල්ප , අභිලාෂ  වර්තමානයට් ගැලපිය යුතුය. ඔබ සේවකයාට ඔහුගේ උපන්දිනයට සුහ පතුම් පතක් යවා ඔහුගේ විවාහ සංවත්සරයටද සුභ පැතුමක් යැව්වොත් එහි අගයක් නැත. ඔබ එදිනට පුංචි තිළිණයක් පිලිගන්වන්න. වෙනස ඔබටම අත්විඳිය හැක.   

ඉහත සඳහන් කරන ලද්දේ ඔබට පෞද්ගලිකව ඉටුකලහැකි පියවරයන් කිහිපයකි. ඊට අමතරව සමස්ථ සේවක මණ්ඩලය වෙත කරන්නාවූ පොදු ක්‍රියාපිලිවෙත්ද මනා ලෙස ඉටුකිරීමට වගබලාගත් යුතුය. එනම් ත්‍යාග හා පාරිතෝෂික් ලබාදීම , සේවක දායකත්වයන් ඇගයීම , ණය පහසුකම් සැපයීම , සෞඛ්‍ය හා සුභ සාධන  , පුහුණු හා සංවර්ධනය , වැටුප් වර්ධක ආදී ක්‍රියාවලීන් වේ.

සත්‍ය වශයෙන්ම ඔබ සැබෑ නායකයකු වශයෙන්  මෙහි ඇති වගකීම වටහාගත් විට මෙය ඉතා සරල හා සතුටුදායක කාර්‍යයකි. මන්දයත් ඔබ ඇති කරගන්නේ අමිල වූ වස්තුවක් වන මිනිසුන් පිරිසක් වන බැවිනි.             

ප්‍රධානියා යනු කවුරුන්ද?

"සේවකයන් කිසිමදිනක තම ආයතනයයෙන් සමුගන්නේ නැත, ඔවුන් සමුගන්නේ තම ප්‍රධානියාගෙනි”  යන්න ප්‍රසිද්ධ කියමනකි. සෑම සේවයකුට තම සේවා ස්ථානයෙන් සමුගැනීමට  හේතුව වන්නේ ප්‍රධානින්ගේ ක්‍රියාකලාපයයි. මෙම ප්‍රකාශයට එකඟ නොවන්නටද ඔබට තර්ක ඉදිරිපත් කලහැක. මෙම ලිපිය අවසානයේදී ඔබට ඒ ගැන නැවත සිතන්නටයැයි මා ඇරයුම් කරමි. 

කියවීමෙන් , ඇසුරුකිරීමෙන් හා පරිචයෙන් ලද අත්දැකීම් මෙසේ ඉදිරිපත් කරමි. මේවා බහුතරය පුද්ගලික හා වෘත්තීය බැඳීම් කෙරෙහි ඇති වූ අත්දැකීම් වේ.  ඇතැම් පුද්ගලයින් පවසන්නේ සර්ව සාධාරණ ප්‍රධානීන් කිසිවකු මෙලොව නොමැති බවයි , සියල්ලන්ගෙන්ම පිරිපුන් මිනිසුන් ලොව නැති බව සැබෑවක් වූවද ප්‍රධානියා යන කාර්‍යභාරය තුල සම්පූර්ණ වීමට පුද්ගලයකුට හැකියාව තිබිය යුතුය. එසේනම් මා පැවසීමට උත්සාහ දරන්නේ සැබෑ ප්‍රධානියකු වීමට කුමක් කල යුතුද යන්නය.

1. දැක්මක් නිර්මාණය කිරීම

     සෑම සංවිධානයකටම නිශ්චිත වූ දැක්මක් හා මෙහෙයුම් ප්‍රකාශයක් ඇත. ඔබද ඔබට පමනක් ආවේණික වූ ඔබේ ආයතනික සංස්කෘතියට අනුරූප වන , ඔබේ අභිමතාර්ථ හා යා  වන , ඔබේ ව්‍යාපාරික ශ්‍රිතයන් හා කාර්‍ය ප්‍රවාහයන් කෙරෙහි උපාය මාර්ගික වැදගත්කමක් ඇති දැක්මක් හා මෙහෙයුම් ප්‍රකාශයක් නිර්මාණය කරගත යුතුය.  ඔබ ඔබේ පිරිස සමග යන ගමන කුමන ස්ථානයකට , කෙදිනක , කෙසේ , කවර මාර්ගයකින් යන්නේද යන්න මෙතුලින් පැහැදිලිව ඔබට සෑම පාර්ශවයකටම ඉදිරිපත් කලහැක. දෙපාර්තමේන්තු හෝ ආයතන ප්‍රධානියකු වශයෙන් ඔබ මෙය අත්‍යවශ්‍යයෙන් නිර්මාණය කිරීමට පෙලඹිය යුතුය, ක්‍රියාත්මක වියයුතුය. 

2. නිශ්චිත අරමුණු හා පරමාර්ථ ඇතිකිරීම

       සෑම සාර්ථක ප්‍රධානියකු සතුවන ඉතා ඉහල ගුණාංගයක් දැක ඇත්තෙමු. එනම් සිදුවන්නට යන සිද්ධියක හා අවස්ථාවක යහපත් හා අයහපත් තත්වයන් පිළිබඳ පූර්ව නිගමනයන්ට එළඹීමට ඇති හැකියාවයි. වෙනත් ආකාරයකින් කියන්නේ නම් තම අරමුණු කරා ළඟාවීමට ඉවක් තිබීමය. එම ඉව වඩා ප්‍රථිඵලදායක වන්නේ නිශ්චිත වූ අරමුණු හා පරමාර්ථ ස්ථාපනය කර ඇත්නම් පමණි. සෑම අරමුණක්ම යතාර්ථවාදී හා ළඟා කරගැනීමට හැකි අරමුණු වියයුතුය. තිබෙන්නා වූ සම්පත් අරමුණු සඳහා ප්‍රමාණවත් විය යුතුය. ඒ සඳහාද යෝග්‍යතාව පූර්ව නිගමනය හා නිශ්චය කර තිබීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. 

3. කණ්ඩායම් සාමාජිකයන්ගේ භූමිකා පැහැදිලිබව ඇතිකිරීම

            දෙපාර්තමේන්තු හා කණ්ඩායම් සඳහා අරමුණු ඇතිකිරීම පමණක් ප්‍රමාණවත් නොවේ. සෑම කණඩායම් සාමාජිකයකු සතු ශක්තීන් හා දුර්වලතා සූක්ෂ්ම ලෙස අධ්‍යනයකින් පසු ඔවුන් සඳහා නිශ්චිත වූ භූමිකා හා වගකීම් පැහැදිලි කිරීමක් කල යුතුය. ඔබ ඔබේ සේවකයා හදුනානොගන්නා තුරු ඔහු ඔබව වැරදි ලෙස සංජානනය කරනු ඇත. ඔබ සාර්ථක ප්‍රධානියකු වීමට උත්සාහ දරන්නෙ නම් මෙම වරද නිවරදි කලයුතුමය. එනම් ඔබ හොඳින් ඔබේ සේවකයා හදුනා ගැනීම  කලයුතුය.     

4. සන්නිවේදන ක්‍රමවේදයක් බිහිකිරීම

            ඔබ ප්‍රධානියෙක් වනවිට ඔබ කෙරෙහි වාර්ථා කරන සහායකයින් පිරිසක් නිසැකවම බිහිවේ. ඔබ කලයුතු මූලික කාර්‍යයක් නම් ඔබ ඔවුන් සමග සන්නිවේදනයෙහි යෙදෙන පිළිවෙල නිශ්චය කරගැනීමය. එය කවර මාධ්‍යයකින් , කවර දුරස්ථතාවයකින් කල යුතුද  යන්න තක්සේරු කලයුතුය. මෙහිදී සලකා බැලිය යුතුවන්නේ ප්‍රධානියා වශයෙන් ඔබ, ඔබේ සහයකයින්ට තම අදහස් හා මතවාද සන්නිවේදනය කිරීමට වාතාවරනයක් බිහිකරන්නේද යන්නය. සැමවිටම  ඔබමතක තබා ගත යුතු කරුණ වන්නේ සන්නිවේදනය යන්න ද්විපාර්ශවික ක්‍රියාවලියක් යන්නය. සාර්ථක නායකයකු වීමට නම් ඔබ ඔබේ සහයකයාට ඉක්මන් හා යහපත් ප්‍රතිචාර දැක්විය යුතුය. තවදුරටත් ඔබ සාර්ථක වන්නේ ඔබ සේවකයාගෙන් බලාපොරොත්තුවන දේ ලබාගන්නා තෙක්ම ඔහු සමග සාර්ථක සම්බන්ධයක් ගොඩනගාගැනීම තුලින් වේ. ඒ සඳහා ඔබ මනා සවන්දෙන්නෙක් විය යුතු බවද මෙතුලින් ව්‍යංගයෙන් කියැවේ.

5. ගැටුම් කළමනාකරුවකු වීම.

            ආයතනයක සිදුවන ගැටුම්කාරි තත්වයන් යනු නොවැලැක්වියහැකි ප්‍රපංචයකි. ආයතන් හෝ දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානියකුගේ සැබෑ වගකීම නම් ආයතනික ගැටුම් වැඩදායක (Constructive) දිශාවකට යොමු කිරීමය. කණ්ඩයම් හෝ කණ්ඩායම් සේවකයන්ගේ මානසික තත්වයන් බිදදැමීමෙන් ගැටුම් කළමනාකරණය කිරීම් ප්‍රතිඵලදායක නොවනබව සිහි තබාගතයුතුය. එමෙන්ම ප්‍රධානියා පක්ෂපාතී නොවිය යුතු වීමද වැදගත් වේ. ඔබට ඒ සඳහා ඔබටම ආවේනික ක්‍රියාමාර්ග හෝ න්‍යායික ක්‍රියාමාර්ග  භාවිතා කළහැක. කෙසේ නමුත් අවසන් වශයෙන්  විය යුත්තේ දෙපාර්ශවයේ සමථයක් ඇතිකරමින් ගැටුම තුලින් වඩා යහපත් තත්වයක් බිහිකිරීමය.  

6. සේවකයන්ගේ වෘත්තීය සංවර්ධනය ඇතිකිරීම

            ඔබ ප්‍රධානියකු වශයෙන් ඔබේ සහයකයන්ගේ යහපත දකින්නේ නම් ඔබ හා ඔවුන් අතර විශ්වාසයක් හා බැඳිමක් ඇතිවේ. ඔබ ඔබේ බැඳීම තවදුරටත් වර්ධනය කරගත යුතුය. එනම් ඔබ ඔබේ සහයකයාගේ පුද්ගලික හා වෘත්තීය මාර්ගෝපදේශකයා විය යුතුය. ඔබේ උපදේශනය සේවකයාගේ වෘත්තීය සංවර්ධනය ඉහල නැංවීමට උපකාරයක් වීමට ඔබ් වගබලාගත යුතුය.එසේම එය ඔබ සංවිධානය කෙරෙහි යහපත් ආකාරයට හේතුවනුයේ සේවකයා ආයතනය කෙරෙහි පක්ෂපාතීත්වය ඉහල යාමෙනි.

7. කණ්ඩායම් සාර්ථකත්වයට රුකුලක් වීම.

            ඔබ ඔබේ උපදේශනය යටතේ යම් සේවකයකු හෝ සේවක කණ්ඩායමක් සාර්ථක වූ විට එහි වටිනාකම , අගය ,ඔබේ සාක්කුවට දමානොගැනීමට තරම් පහත් තලයකට පත්නොවිය යුතුය. අප දැක ඇති ඇතැම් ප්‍රධානීන් සේවකයාගේ සාර්ථකත්වය තමා කෙරෙහිද , පරාජයන් සේවකයාගේ කර මත පැටවීමද කරනු ලබයි. සාර්ථක ප්‍රධානියා සෑමවිටම සේවක සාර්ථකත්වය සේවකයා කෙරෙහිම පිහිටුවීමට කාරුණික හා අවංක වේ. එබැවින් යම් සේවකයකුගේ හෝ කණ්ඩායමක සාර්ථකත්වයන් ඔවුන්ගේ යහපත සහ ආයතනික යහපත උදෙසා යොමුකීම සැමවිටකම සේවක අභිප්‍රේරණය කෙරෙහි උපකාරී වේ.

8. නව්‍යතාවයන් ධෛර්‍යමත් කිරීම

            සාර්ථක නායකයා තම සේවකයින්ගේ ජයග්‍රහන හා වර්ධනීය තත්වයන් තම ආයතනයේ වර්ධනයක් ලෙස දැකිය යුතු බවට අප ඉහත සදහන් කළෙමු. එම නිසා ප්‍රධානියා යනු සහයකයා ධෛර්‍යමත් කරන්නෙකු වියයුතුය. නව අදහස් , නිමැවුම් , උත්සාහයන් ඇගයීම හා ඒවාට නිසි අනුබලදීමක් කිරීමට සාර්ථක ප්‍රධානියා පසුබට නොවේ. සේවකයාගේ නව අදහස් හා නිර්මාණ යනු ආයතනය ඉහලට ඔසවා තබන නිපැයුම් බව අමතක නොකරන්න. එබැවින් සේවකයා ආයතනයට අගය එකතු කරන්නෙකු බවට පත්කිරීමට ප්‍රධානියා කටයුතු කල යුතුය.

9. නිදර්ශනාත්මක කළමනාකරුවකු වීම

            ඔබ නියම කරන රැස්වීමකට ඔබ් ප්‍රමාද  වී යයිනම් , ඔබ පොරොන්දු වූ වැඩක් එලෙසින් නොකරයි නම් , ඔබේ සේවකයාට පවරන වැඩ රාජකාරී පිළිබඳව ඔබට වැටහීමක් නැතිනම් , ඔබට් කිසිදිනෙක අභිමානවත් ප්‍රධානියකු වීමට නොහැකි වේ. එනම් ඔබ සෑම විටකම ඔබේ සහයකයාට ආදර්ශයක් වියයුතුය. ඔබ ක්‍රියාවක් නිසියාකාරව නොකරනතාක් ඔබේ සේවකයාට උපදෙසක් දීමත් ඔහුගෙන් නිවැරදි කාර්‍යඵලයක් බලාපොරොත්තුවීමත් නොකල යුතුය.